Βασικοκυτταρικός Καρκίνος Δέρματος

Το Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (Basal Cell Carcinoma-BCC) είναι μια μορφή καρκίνου του δέρματος.

  1. Αναπτύσσεται αργά στο δέρμα όταν όμως μεγαλώσει τότε γρήγορα διπλασιάζεται ή τριπλασιάζεται. Χρειάζονται ένας με ενάμισης χρόνος για να φτάσει σε μέγεθος φακής και μέσα σε δύο με τρεις μήνες μπορεί να φτάσει σε μέγεθος φασολιού.
  2. Καταστρέφει τους ιστούς και κατά μήκος αλλά και σε βάθος.
  3. Αιμορραγεί συχνά επειδή έχει νεόπλαστα αγγεία τα οποία είναι πολύ εύθρυπτα.
  4. Μπορεί να μολυνθεί και γι αυτό να μοιάζει με πληγή που τρέχει πύον ή υγρό.
  5. Δεν κάνει μεταστάσεις σε απομακρυσμένα όργανα αλλά “τρώει” τοπικά τους ιστούς.
  6. Συχνά εμφανίζει κνησμό δηλαδή φαγούρα.
  7. Δεν πονάει καθόλου τις περισσότερες φορές.
  8. Σε γενικές γραμμές είναι ασυμπτωματικός όγκος.

Όταν αναπτύσσεται κοντά στο μάτι, στη μύτη, στα χείλη ή στο αυτί δηλαδή σε ευγενή όργανα, η αφαίρεσή του είναι αρκετά δύσκολη και απαιτούνται γνώσεις Πλαστικής Χειρουργικής.

Βασικοκυτταρικός Καρκίνος Δέρματος – Πότε ο ασθενής πηγαίνει στον Ιατρό;

Οι περισσότεροι ασθενείς καθυστερούν να φτάσουν στον Ιατρό. Όταν έρχονται αναφέρουν ότι το Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα ΔΕΝ ΠΟΝΑΕΙ ΚΑΘΟΛΟΥ και ότι μεγαλώνει πολύ αργά. Αυτός είναι και ο λόγος που τις περισσότερες φορές καθυστερούν να αναζητήσουν θεραπεία.

Οι ασθενείς ανησυχούν και πηγαίνουν στον ιατρό όταν:

  1. ο όγκος διπλασιάζεται ή τριπλασιάζεται σε μέγεθος (αυτό γίνεται γρήγορα μέσα στους τελευταίους 2 με 3 μήνες ενώ η αρχική βλάβη στο δέρμα είχε ξεκινήσει πριν από 1 με 2 χρόνια)
  2. ο όγκος αιμορραγεί
  3. ο όγκος έχει μολυνθεί και βγάζει πύον ή υγρό
  4. ο όγκος μυρίζει άσχημα

 

Συχνότητα εμφάνισης.

Το Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα αποτελεί τη συχνότερη μορφή καρκίνου που μπορεί να εμφανιστεί στο δέρμα και είναι ο συχνότερος καρκίνος του ανθρώπινου σώματος.
Από τους καρκίνους που εμφανίζονται στο δέρμα:

  • 85% είναι Βασικοκυτταρικά Καρκινώματα
  • 10% είναι Ακανθοκυτταρικά καρκινώματα
  • 3 με 4% είναι μελάνωμα και
  • 1 με 2% είναι αταξινόμητοι όγκοι.

Ο βασικοκυτταρικός καρκίνος είναι ο συχνότερα εμφανιζόμενος καρκίνος της τρίτης ηλικίας. Το 40-50% των ανθρώπων άνω του 65ου έτους της ηλικίας εμφανίζουν ένα τουλάχιστον καρκίνωμα κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Η λευκή φυλή προσβάλλεται συχνότερα από τη μαύρη φυλή.
Οι άντρες προσβάλλονται 3 φορές συχνότερα από τις γυναίκες. Αυτό έχει να κάνει κατεξοχήν με το ότι οι άντρες εργάζονται πιο συχνά σε εξωτερικούς χώρους και άρα εκτίθενται πιο πολλές ώρες στον ήλιο.

Βασικοκυτταρικός Καρκίνος Δέρματος – Αίτια.

Το Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (ΒΚΚ) ονομάζεται έτσι γιατί η ανάπτυξη του καρκίνου οφείλεται σε εξαλλαγή – κακοήθη μετάλλαξη – των κυττάρων που βρίσκονται στην βασική στοιβάδα της επιδερμίδας δηλαδή σε μια από τις βαθύτερες στοιβάδες του δέρματος. Είναι ακτινοεξαρτώμενος όγκος δηλαδή η ανάπτυξή του έχει απόλυτη σχέση με την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Όσο περισσότερες ώρες έχει εκτεθεί επομένως κάποιος στον ήλιο τόσο μεγαλύτερο ενδεχόμενο έχει να αναπτύξει Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα δέρματος. Είναι πολύ σπάνιο δηλαδή να αναπτύξει κανείς ΒΚΚ σε περιοχές του σώματος που δεν τις βλέπει ο ήλιος.

Εκτός από τον ήλιο άλλα αίτια εμφάνισης Βασικοκυτταρικού Καρκινώματος είναι:

  • η έκθεση σε ραδιενεργό ακτινοβολία,
  • η επαφή με το στοιχείο αρσενικό,
  • χρόνιες φλεγμονώδεις βλάβες του δέρματος,
  • παλαιά τραύματα,
  • μολύνσεις δέρματος ή ακόμη και
  • παλαιά εγκαύματα ή
  • σημεία όπου έχουν γίνει τατουάζ στο παρελθόν.

Βασικοκυτταρικός Καρκίνος Δέρματος – Ποιους αφορά

Αγρότες, οικοδόμοι, ψαράδες, εργάτες που δουλεύουν πολλές ώρες στον ήλιο ή ακόμη και άτομα που κάνουν πολύ ηλιοθεραπεία πολλούς μήνες το χρόνο έχουν υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουν Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα.
Κατεξοχήν εμφανίζεται σε ηλικιωμένα άτομα και σε ανθρώπους με ανοικτόχρωμο δέρμα, με ξανθά μαλλιά, γαλάζια ή γκρί μάτια.

Tο Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα Δέρματος:

  1. δεν αναπτύσσεται σχεδόν ποτέ σε παιδιά
  2. εξαιρετικά σπάνια εμφανίζεται σε εφήβους και
  3. πάρα πολύ σπάνια μπορεί να παρουσιαστεί σε νεαρούς ενήλικες.

Ο κανόνας είναι απλός:
Όσο περισσότερες ώρες έχει εκτεθεί κάποιος στον ήλιο και όσο λιγότερο προστατευμένος είναι από την ηλιακή ακτινοβολία τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος.

Δεδομένου ότι τις τελευταίες δεκαετίες υπήρξε μόδα το μελαμψό – μαυρισμένο δέρμα, πολλά παιδιά έχουν εκτεθεί μαζί με τους γονείς τους σε υψηλές δόσεις ηλιακής ακτινοβολίας κατά τις καλοκαιρινές διακοπές. Αυτό έχει σαν συνέπεια σήμερα να βλέπουμε να προσβάλλονται από καρκίνο του δέρματος άτομα μικρότερης ηλικίας σε σχέση με ότι συνέβαινε στο παρελθόν.

Βασικοκυτταρικός Καρκίνος Δέρματος – Σε ποια σημεία εμφανίζεται.

Οι πιο κλασικές θέσεις εντόπισης είναι οι περιοχές του σώματος που τις βλέπει ο ήλιος:

  1. δέρμα κεφαλής σε φαλακρούς
  2. πρόσωπο
  3. μύτη
  4. αυτιά
  5. χείλη
  6. παρειά
  7. κάτω βλέφαρα
  8. μέτωπο
  9. λαιμός
  10. ώμοι
  11. ράχη
  12. άκρα χείρα
  13. κάτω άκρα.

Τα 5 βασικά συμπτώματα του Βασικοκυτταρικού Καρκινώματος.

Κάθε μορφή δερματικής αλλοίωσης ή ελιά που έχει αλλάξει χρώμα, σχήμα ή υφή θα πρέπει να εκτιμάται από τον γιατρό. Κάποιες φορές, οι καρκινικές βλάβες στο δέρμα μοιάζουν στην αρχή με καλοήθεις διαταραχές όπως είναι η ψωρίαση ή το έκζεμα, ενώ μπορεί σε έναν όγκο να συνυπάρχουν δύο ή περισσότερες μορφές καρκίνου. Επίσης είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως μπορεί επιφανειακά η βλάβη να είναι περιορισμένη, αλλά ο όγκος να είναι διηθητικός και να εξαπλώνεται σε βάθος.

Τα πέντε βασικά συμπτώματα:

  1. Δερματική αλλοίωση με εμφάνιση ουλής, και χρώμα λευκό, κιτρινωπό ή σαν του κεριού, με ακαθόριστα όρια και δέρμα που μοιάζει τεντωμένο και γυαλιστερό.
  2. Ανοιχτή πληγή που δεν επουλώνεται για αρκετές εβδομάδες, εκκρίνει αίμα ή ορό ή δημιουργεί κρούστες που όμως σπάνε.
  3. Κόκκινη κηλίδα ή περιοχή που μπορεί να μοιάζει σαν να έχει κρούστα. Μπορεί να υπάρχει κνησμός ή πόνος ή καθόλου ενοχλήσεις.
  4. Ροζ χρώματος όγκος με κυλινδρικά, ψηφηλατά όρια και μια κεντρική περιοχή σκεπασμένη με κρούστες. Εάν ο όγκος εξελιχθεί, μπορεί να αναπτυχθούν στην
    επιφάνειά του μικρά αιμοφόρα αγγεία.
  5. Αλλοίωση σαν «κρεατοελιά», γυαλιστερή και διαυγής ή σε σχήμα μαργαριταριού με ροζ, κόκκινο ή λευκό χρώμα. Σε ανθρώπους με σκουρόχρωμη επιδερμίδα το οζίδιο μπορεί να είναι καφέ ή μαύρο και να δίνει την εικόνα σπίλου (ελιάς).

Εικόνα / εξέλιξη.

Το Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα του Δέρματος εμφανίζεται στο δέρμα με μια από τις 5 παραπάνω μορφές. Συνήθως μοιάζει με μικρή πληγή, ένα αβαθές έλκος που δεν επουλώνεται και σιγά σιγά μεγαλώνει παραμορφώνοντας την περιοχή. Τις περισσότερες φορές είναι στιλπνό δηλαδή γυαλίζει, έχει μαργαριταροειδή υφή και έχει μικρά αγγεία στην επιφάνειά του.

Πολλές φορές ακούμε τον ασθενή να μας λέει: “έχω εμφανίσει ένα σπυρί στο δέρμα περίπου ένα – ενάμισυ χρόνο τώρα το οποίο ήταν μικρό αλλά τους τελευταίους δύο – τρεις μήνες διπλασιάστηκε χωρίς να με πονάει καθόλου”. Το ΒΚΚ είναι σχεδόν πάντοτε ΑΝΩΔΥΝΟΣ όγκος.

Συνήθως απαιτείται πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, μήνες ακόμη και χρόνια για να αναπτυχθεί. Όταν ο όγκος είναι σε αρχικό στάδιο, είναι πολύ μικρός και μεγαλώνει πολύ αργά. ΄Οταν τα καρκινικά κύτταρα όμως αυξηθούν αρκετά τότε πάρα πολύ γρήγορα, μέσα σε 2-3 μήνες ο όγκος διπλασιάζεται ή τριπλασιάζεται σε μέγεθος και τότε είναι που κάνει τον ασθενή να ανησυχεί και να προσέλθει στον Ιατρό.

Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα Δέρματος – θεραπευτικές επιλογές.

Το Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα του δέρματος είναι καρκίνος. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Παρά το γεγονός ότι συνήθως δεν κάνει μεταστάσεις, έχει την τάση να εξαπλώνεται και να καταστρέφει τους γύρω ιστούς ενώ ορισμένες μορφές του είναι πιο επιθετικές από άλλες. Έχει επομένως πολύ μεγάλη σημασία η ριζική αφαίρεση του όγκου ούτως ώστε ο ιστός που μένει πίσω να είναι 100% υγιής. Αυτό θα σημαίνει πλήρη ίαση για τον ασθενή. Υπάρχουν διάφορες προτεινόμενες θεραπείες για την αντιμετώπιση του Βασικοκυτταρικού καρκινώματος όπως για παράδειγμα:

  • η χειρουργική αφαίρεση του όγκου κάνοντας βιοψία και πλαστική αποκατάσταση
  • η κρυοπηξία
  • ο καυτηριασμός με ηλεκτροκαυτηρίαση
  • η φωτοδυναμική θεραπεία (PDT)
  • ο καυτηριασμός με Laser
  • η τοπική εφαρμογή φαρμακευτικών ουσιών
  • η ακτινοβολία.

Βασικοκυτταρικός Καρκίνος Δέρματος – Πλεονεκτήματα χειρουργικής επέμβασης.

Όταν κάνουμε χειρουργική αφαίρεση ενός ογκιδίου ή μιας δερματικής βλάβης, αφαιρούμε πλήρως τον όγκο με νυστέρι και τον αποστέλλουμε για ταχεία βιοψία. Εν συνεχεία αφού πάρουμε διεγχειρητικά την απάντηση της ταχείας και είμαστε σίγουροι 100% για τη ριζική εκτομή της βλάβης κλείνουμε το έλλειμμα κάνοντας πλαστική αποκατάσταση.

Το πλεονέκτημα της χειρουργικής αφαίρεσης ενός ογκιδίου είναι ότι παίρνουμε στα χέρια μας τον όγκο και το παρασκεύασμα το στέλνουμε για ταχεία βιοψία οπότε:

  1. μέσω της βιοψίας μπορούμε να ξέρουμε άμεσα αν αυτό είναι καρκίνος καθώς και τον τύπο του καρκίνου και
  2. να επιβεβαιώσουμε ότι ο καρκίνος έχει αφαιρεθεί 100% και άρα να μιλάμε για ίαση από την ίδια τη στιγμή της ολοκλήρωσης της επέμβασης.

Ωστόσο σε περιπτώσεις ασθενών που πάσχουν από συνοδά σοβαρά προβλήματα, η υγεία τους είναι επιβεβαρυμένη και δεν μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργείο τότε προτείνουμε τη χρήση ακτινοβολίας ή άλλες μη χειρουργικές θεραπείες.

Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα – Μειονεκτήματα μη χειρουργικών θεραπειών.

Το πρόβλημα όταν αντιμετωπίζουμε έναν καρκίνο κάνοντας κρυοπηξία, ή καυτηριασμό ή χρησιμοποιώντας αλοιφές είναι ότι ΔΕΝ ΠΑΙΡΝΟΥΜΕ ΤΟ ΟΓΚΙΔΙΟ ή ΤΗ ΒΛΆΒΗ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ και ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΒΙΟΨΙΑ . Απλά καταστρέφουμε κατά προσέγγιση την περιοχή της βλάβης. Όταν ψύχουμε ή όταν καίμε την περιοχή του ογκιδίου ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΟΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ότι έχουμε καταστρέψει 100% τον καρκίνο. Αυτό είναι το πρόβλημα με τις μη χειρουργικές τεχνικές γιατί αν ο καρκίνος δεν έχει καταστραφεί πλήρως τότε μέσα σε λίγους μήνες θα επιστρέψει και συχνά θα είναι πιο επιθετικός.

Βασικοκυτταρικός Καρκίνος Δέρματος – χειρουργική αφαίρεση / πλαστική.

Κατεξοχήν η αντιμετώπιση του καρκίνου του δέρματος γίνεται με χειρουργική αφαίρεση του όγκου και πλαστική αποκατάσταση της βλάβης. Οι μικρής βαρύτητας ογκολογικές επεμβάσεις γίνονται με τοπική αναισθησία στο Ιατρείο συνήθως. Όσον αφορά τις μεσαίου και μεγαλύτερης βαρύτητας ογκολογικές επεμβάσεις εκτελούνται πάντοτε σε οργανωμένη χειρουργική κλινική και πάντοτε διενεργείται ταχεία βιοψία.

Πως γίνεται η χειρουργική επέμβαση;

Η επέμβαση γίνεται σχεδόν ανώδυνα, συνήθως με τον ασθενή ξύπνιο. Κάνουμε συνδυασμό τοπικής αναισθησίας και στελεχιαίου block ή τοπικής αναισθησίας και νευροληπτοαναλγησίας (μέθη). Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί γενική νάρκωση. Σκοπός μας είναι η ριζική εκτομή του καρκίνου οπότε σχεδιάζουμε τη βλάβη αφήνοντας από 3 μέχρι 5mm υγιή ιστό γύρω από το ογκίδιο.

Χαρτογραφούμε τον όγκο με την τεχνική των δεικτών του ρολογιού 3-6-9-12 ούτως ώστε μετά την εκτομή ο παθολογοανατόμος να μπορεί να αναγνωρίσει τα σημεία που επεκτείνεται ο όγκος μέσα στο παρασκεύασμα. Μετά τη χαρτογράφηση του όγκου σχεδιάζεται το χειρουργικό πλάνο της πλαστικής αποκατάστασης που θα ακολουθήσει την αφαίρεση της βλάβης. Αφού αναισθητοποιήσουμε την περιοχή κάνουμε ευρεία ογκεκτομή και το παρασκεύασμα αποστέλλεται για ταχεία βιοψία. Η απάντηση της ταχείας βιοψίας δίνεται διεγχειρητικά μέσα σε 15-20’.Με αυτόν τον τρόπο μαθαίνουμε άμεσα αν η δερματική βλάβη που αφαιρέσαμε είναι καρκίνος καθώς και το είδος του καρκίνου.

Με την ταχεία βιοψία μπορούμε να είμαστε απόλυτα σίγουροι για τη ριζική εξαίρεση του όγκου. Αν η απάντηση της ταχείας βιοψίας μας λέει ότι το ογκίδιο έχει αφαιρεθεί πλήρως τότε προχωράμε στην πλαστική αποκατάσταση. Αν όχι δηλαδή αν έχει μείνει πίσω καρκινικός ιστός τότε κάνουμε άμεσα συμπληρωματική χειρουργική εκτομή αφαιρώντας πλήρως τυχούσα υπολειμματική νόσο και μετά κλείνουμε το τραύμα κάνοντας πλαστική αποκατάσταση.

Οι καρκίνοι στο πρόσωπο αναπτύσσονται κοντά σε ευγενή όργανα όπως το μάτι, το στόμα, η μύτη, τα αυτιά. Συχνά μετά την ογκεκτομή τα ελλείμματα ιστών είναι μεγάλα οπότε θα πρέπει να σχεδιάσουμε την αποκατάσταση ούτως ώστε λειτουργικά και αισθητικά να έχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα. Ακολουθώντας τη συγκεκριμένη χειρουργική τεχνική μπορούμε να μιλάμε με εξαιρετική ασφάλεια για ίαση στην πλειονότητα των ογκολογικών βλαβών των μαλακών μορίων και του δέρματος.

Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα Δέρματος – Μετά την επέμβαση.

Εφόσον ο καρκίνος του δέρματος έχει αφαιρεθεί επί υγιών ιστών δηλαδή 100% τότε μιλάμε για πλήρη ίαση. Δεν χρειάζεται συμπληρωματική θεραπεία με ακτινοβολίες, χημειοθεραπεία ή άλλες θεραπείες. Ωστόσο θα πρέπει να έχουμε υπόψιν μας ότι αν κάποιος εμφανίσει έναν καρκίνο στο δέρμα τότε έχει υψηλότερο ενδεχόμενο να εμφανίσει κάποιον άλλο καρκίνο σε άλλο σημείο του σώματος του. Θα πρέπει επομένως περιοδικά να εξετάζεται για τυχόν νέες δερματικές αλλοιώσεις.

Βασικοκυτταρικός Καρκίνος Δέρματος – Πρόγνωση.

Το Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα αν και αποτελεί κακοήθη νόσο του δέρματος έχει εξαιρετική πρόγνωση. Δεδομένου ότι σχεδόν ποτέ δεν δίνει μεταστάσεις σε απομακρυσμένα όργανα αλλά αναπτύσσεται μόνο τοπικά, αν αφαιρεθεί έγκαιρα επί υγιών ιστών τότε μιλάμε για πλήρη ίαση. Γι αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση. Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα Δέρματος – πρέπει να έχουμε υπόψιν μας Το Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ένας καρκίνος που αναπτύσσεται αργά και καταστρέφει , “τρώει” τους ιστούς, σε τοπικό επίπεδο χωρίς να κάνει μεταστάσεις. Συνήθως εμφανίζεται με τη μορφή επηρμένου όγκου ή μιας πληγής που δύσκολα επουλώνεται και συχνά αιμορραγεί. Κάθε πληγή που δεν επουλώνεται μέσα σε τρεις εβδομάδες, ενώ τη φροντίζουμε με τοπικά αντισηπτικά, έχει υψηλό ενδεχόμενο να είναι καρκίνος του δέρματος και πρέπει να εξετάζεται οπωσδήποτε από εξειδικευμένο Ιατρό. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή χειρουργική αντιμετώπιση οδηγεί σε πλήρη ίαση.

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ