Τα ξανθελάσματα είναι αλλοιώσεις του δέρματος οι οποίες εμφανίζονται κατεξοχήν στην περιοφθαλμική περιοχή. Μοιάζουν με κίτρινες επίπεδες κηλίδες ή ελαφρά επηρμένες πλάκες που αναπτύσσονται στο πάνω ή στο κάτω βλέφαρο, συνήθως προς την πλευρά της μύτης και συνήθως περιέχουν χοληστερίνη.
Το μέγεθος τους κυμαίνεται μεταξύ 2 mm έως 3 cm και στην περιοχή των ματιών έχουν φορά παράλληλη με αυτή των άνω και κάτω βλεφάρων. Αρκετά συχνά εμφανίζονται και στα τέσσερα βλέφαρα.
Από τι αποτελούνται τα ξανθελάσματα των βλεφάρων;
Πρόκειται στην ουσία για επίπεδες κηλίδες ή ελαφρά επηρμένες πλάκες οι οποίες περιέχουν υλικό με υψηλά επίπεδα λίπους και συγκεκριμένα μόρια χοληστερίνης.
Συχνά η εναπόθεση της χοληστερίνης αφορά όλο το πάχος του δέρματος και όχι μόνο την ανώτερη στοιβάδα του χορίου ή την επιδερμίδα.
Αυτή η λεπτομέρεια έχει πολύ μεγάλη σημασία για την επιλογή της θεραπείας των ξανθελασμάτων.
Τα ξανθελάσματα εμφανίζονται συνήθως γύρω από τα μάτια. Μπορεί να εμφανιστούν και σε άλλες περιοχές;
Τα ξανθελάσματα είναι κιτρινωπές ή πορτοκαλόχρωμες βλάβες του δέρματος οι οποίες μοιάζουν με πλάκες ή κηλίδες και εμφανίζονται συνήθως γύρω από τα μάτια και έχουν σαφή και περιγεγραμμένα όρια.
Πολύ σπάνια, χοληστερινικές πλάκες ή κίτρινες κηλίδες μπορεί να εμφανιστούν και σε άλλες περιοχές του σώματος όπως για παράδειγμα στα χέρια, τους αγκώνες, στα γόνατα, τα χείλη του αιδοίου στις γυναίκες ή στην ακροποσθία του πέους στους άνδρες.
Σε ποιές ηλικίες εμφανίζονται τα ξανθελάσματα των βλεφάρων και σε τι συχνότητα;
Tα ξανθελάσματα των βλεφάρων εμφανίζονται σε άντρες και γυναίκες μεταξύ 40 και 60 ετών. Είναι εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο να εκδηλωθούν σε εφήβους, νεαρούς ενήλικες ή πολύ ηλικιωμένους.
Αν και πρόκειται για μια κατάσταση που προσβάλλει και τα δύο φύλλα φαίνεται ότι οι γυναίκες εμφανίζουν ξανθελάσματα σε ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από ότι οι άνδρες.
Είναι επικίνδυνα τα ξανθελάσματα των βλεφάρων;
Τα ξανθελάσματα αυτά καθεαυτά είναι εντελώς ακίνδυνες βλάβες από πλευράς παθολογίας. Πιο πολύ το πρόβλημα που προκαλλούν είναι αισθητικής φύσεως παρά λειτουργικό δεδομένου οτι ποτέ δεν επηρεάζουν την όραση και ποτέ δεν εξαλλάσονται σε κακοήθεια.
Έπειτα από μελέτες έχει παρατηρηθεί ότι άτομα με ξανθελάσματα σε ποσοστό μέχρι και 55% μπορεί να παρουσιάζουν διαταραχές του μεταβολισμού των λιπιδίων με αποτέλεσμα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Σε αυτή την περίπτωση μόνο θα πρέπει να γίνει θεραπεία της υπερχοληστεριναιμίας για την αποφυγή καρδιαγγειακών επιπλοκών του ασθενούς στο μέλλον.
Ποιά είναι η σχέση μεταξύ υπερχοληστεριναιμίας (υψηλών επιπέδων χοληστερίνης αίματος) και εμφάνισης ξανθελασμάτων στα βλέφαρα;
Δεν υπάρχει απόλυτη και ακριβής αντιστοιχία μεταξύ υπερχοληστεριναιμίας και εμφάνισης ξανθελασμάτων των βλεφάρων.
Δεν σημαίνει δηλαδή ότι επειδή έχω ξανθελάσματα θα έχω και υψηλή χοληστερίνη ούτε και ότι επειδή έχω υψηλή χοληστερίνη θα αποκτήσω ξανθελάσματα.
Αν παίρνω φάρμακα για την χοληστερίνη μπορεί να αποφύγω να αποκτήσω ξανθελάσματα;
H εμφάνιση των ξανθελασμάτων δεν σχετίζεται άμεσα με τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα. Με τις σημερινές μελέτες η λήψη αντιλιπιδαιμικών φαρμάκων δεν βοηθάει ούτε αποτρέπει τη δημιουργία ή την επέκταση των ήδη υπαρχόντων ξανθελασμάτων.
Έχω ξανθελάσματα στα βλέφαρα μου. Πρέπει να κάνω κάποιες γενικές εργαστηριακές εξετάσεις ή εξετάσεις αίματος;
Δεδομένου ότι σε ποσοστό μέχρι και 55% τα ξανθελάσματα εμφανίζονται σε άτομα με διαταραχή του λιπιδαιμικού τους προφίλ προτείνουμε οι ασθενείς με ξανθελάσματα να υποβάλλονται σε περιοδικό έλεγχο λιπιδίων, λιποπρωτεινών και χοληστερόλης.
Οι εξετάσεις αυτές δεν μας βοηθούν στον έλεγχο ή την αντιμετώπιση των ξανθελασμάτων αυτών καθεαυτών αλλά στην ανακάλυψη αφενός και τη διόρθωση αφεταίρου μιας υποβόσκουσας υποκλινικής υπερλιπιδαιμίας.
Υπάρχει περίπτωση τα ξανθελάσματα να μικρύνουν σε μέγεθος με το πέρασμα του χρόνου;
Tα ξανθελάσματα όταν εμφανιστούν στο δέρμα είναι μόνιμα. Δεν υποστρέφουν ποτέ σε μέγεθος. Το αντίθετο μάλιστα. Αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα έχουν την τάση να μεγαλώνουν σε μέγεθος και αριθμό και να επεκτείνονται τοπικά.
Yπάρχει κληρονομική προδιάθεση στην ανάπτυξη των ξανθελασμάτων;
Τα ξανθελάσματα των βλεφάρων συχνά τα βλέπουμε σε άτομα της ίδιας οικογένειας κάτι που παραπέμπει στην ύπαρξη κληρονομικής προδιάθεσης.
Σε αυτές τις περιπτώσεις συνυπάρχουν συνήθως κληρονομικά νοσήματα που αφορούν διαταραχές του μεταβολισμού των λιπιδίων με αποτέλεσμα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, όπως η οικογενής υπερχοληστεριναιμία.
Ποιά είναι η θεραπεία των ξανθελασμάτων;
Η αντιμετώπιση των ξανθελασμάτων μπορεί να γίνει στην ουσία με δύο τρόπους:
- με καταστροφή των χοληστερινικών πλακών με κρυοπηξία (ψυχρό άζωτο) ή με Laser CO2 ή
- με πλήρη αφαίρεση των χοληστερινικών πλακών με τεχνικές Πλαστικής Χειρουργικής.
Πως γίνεται η αντιμετώπιση των ξανθελασμάτων με κρυοπηξία ή laser CO2;
H επέμβαση γίνεται με τοπική αναισθησία συνήθως. Εφαρμόζεται ψυχρό άζωτο το οποίο καταψύχει το ξανθέλασμα ή laser διοξειδίου το οποίο καίει τη βλάβη.Η καταστροφή της χοληστερινικής πλάκας προκαλεί τραύμα στην περιοχή οπότε συνήθως ακολουθεί μια περίοδος αποθεραπείας η οποία είναι ενοχλητική για τον ασθενή και απαιτείται φροντίδα με συχνές αλλαγές του τραύματος.
Δεδομένου ότι η καταστροφή των ξανθελασμάτων δεν είναι πλήρως ελεγχόμενη, συνδέεται με μακρύτερη περίοδο ανάρρωσης και σχετίζεται με υψηλότερα ποσοστά υποτροπής προτείνουμε και ακολουθούμε σαν κανόνα τη χειρουργική αποκατάσταση των ξανθελασμάτων.
Πως γίνεται η αφαίρεση των ξανθελασμάτων με τεχνικές Πλαστικής Χειρουργικής;
Σκοπός μας κατά τη χειρουργική θεραπεία των ξανθελασμάτων δεν είναι η καταστροφή των μορίων χοληστερίνης των πλακών αλλά η πλήρης αφαίρεση τους.
Με τη χειρουργική αφαίρεση των χοληστερινικών πλακών εξαλείφουμε τις θέσεις εναπόθεσης των λιπιδίων με αποτέλεσμα τα ποσοστά υποτροπής της νόσου να είναι πολύ μικρότερα από άλλες τεχνικές.
Ποια είναι η διαδικασία της χειρουργικής αποκατάστασης των ξανθελασμάτων;
H επέμβαση ξεκινά με προσεκτικό σχεδιασμό των ξανθελασμάτων ούτως ώστε να αφαιρεθούν 100% οι χοληστερινικές πλάκες και να διατηρηθεί η αισθητική αρμονία της περιοφθαλμικής περιοχής καθώς και η πλήρης λειτουργικότητα των άνω και κάτω βλεφάρων.
Η επέμβαση είναι πολύ καλά ελεγχόμενη και γίνεται με τοπική αναισθησία σε οργανωμένο χειρουργικό περιβάλλον.
Αφού αφαιρεθούν τα ξανθελάσματα τοποθετούνται εξαιρετικά λεπτά ράμματα στην περιοχή της επέμβασης και οι τομές καλύπτονται με πολύ λεπτές ταινίες.
Πονάει η επέμβαση της αφαίρεσης των Ξανθελασμάτων; Πώς θα είμαι αμέσως μετά το χειρουργείο;
Παρόλο που η περιοφθαλμική περιοχή είναι πολύ ευαίσθητη περιοχή, είναι εντυπωσιακό ότι η επέμβαση της αφαίρεσης των ξανθελασμάτων δεν πονάει ούτε κατά τη διάρκεια αλλά ούτε και κατά τη μετεγχειρητική περίοδο. Το μόνο που αντιλαμβάνεται κανείς είναι ένα αίσθημα πίεσης ή ήπιας ενόχλησης δεδομένου ότι η περιοχή άμεσα μετεγχειρητικά κάνει ένα πολύ ήπιο οίδημα.
Η κλασική μετεγχειρητική εικόνα είναι ένα ελαφρύ πρήξιμο και ενίοτε μικρές εκχυμώσεις (μελανιές) στην περιοχή των βλεφάρων.
Το οίδημα και οι μελανιές είναι πιο έντονα τις δύο με τρεις πρώτες ημέρες ενώ προς το τέλος της εβδομάδας έχουν υποχωρήσει σχεδόν τελείως.
Τι πρέπει να προσέχω και τι πρέπει να αποφύγω μετά την επέμβαση;
Αμέσως μετά την επέμβαση ο ασθενής μπορεί να φύγει από την κλινική και να πάει στο σπίτι του με οδηγίες.
Δεδομένου ότι δεν κλείνουμε τα μάτια αλλά καλύπτουμε μόνο τις τομές με πολύ λεπτές ταινίες μπορεί να κυκλοφορήσει άμεσα μετεγχειρητικά.
Για τις δύο – τρεις πρώτες ημέρες μετά την επέμβαση φροντίζουμε οι τομές να είναι καθαρές και άσηπτες. Αυτό επιτυγχάνεται με εναλλαγή οφθαλμικών αλοιφών και κολλυρίων κάτι που μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη λοιμώξεων.
Στην περιοφθαλμική περιοχή μπορεί να δημιουργηθεί ένα ήπιο οίδημα ή μια μικρή εκχύμωση που υποχωρούν όμως άμεσα μέσα στις επόμενες 3 με 5 ημέρες και σπάνια ενοχλούν τον ασθενή.
Άμεσα μετεγχειρητικά και για τις επόμενες 5-7 ημέρες ο ασθενής πρέπει να αποφύγει το σκύψιμο καθώς και την έντονη δραστηριότητα (κυρίως δραστηριότητες που αυξάνουν την αρτηριακή πίεση ενός ατόμου, όπως η άρση βάρους και αθλητικές δραστηριότητες), για την αποφυγή δημιουργίας αιματώματος κλπ.
Ασθενείς που φορούν φακούς επαφής πρέπει να αποφύγουν να τους φορέσουν μέχρι να ηρεμήσει τελείως η περιοχή των ματιών δηλαδή για 2 με 3 εβδομάδες. Επίσης μπορούν να παρακολουθήσουν τηλεόραση ή να διαβάσουν μετά από μια ή με δυο ημέρες και μπορούν να να εργαστούν μετά από δυο με τρεις ημέρες μετά την επέμβαση.
Όσον αφορά την αφαίρεση ραμμάτων συνήθως χρησιμοποιούμε απορροφήσιμα ράμματα τα οποία δεν χρειάζονται αφαίρεση γιατί πέφτουν μόνα τους σε περίπου 10 με 15 ημέρες συνήθως.
Tι επιπλοκές μπορεί να υπάρχουν μετά την αφαίρεση Ξανθελασμάτων;
Επειδή οι ιστοί στην περικογχική περιοχή είναι πολύ ευαίσθητοι το πιο συχνό σύμβαμα μετά την αφαίρεση ξανθελασμάτων είναι οι εκχυμώσεις μελανιές) και το οίδημα (πρήξιμο) οι οποίες εξαφανίζονται προοδευτικά μέσα σε 5-7 ημέρες.
Φωτοφοβία και δακρύρροια ή περιορισμός στην παραγωγή δακρύων είναι εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο μετά από αφαίρεση ξανθελασμάτων.Η αντιμετώπιση γίνεται με τεχνητά δάκρυα και αποφυγή έκθεσης σε έντονο φωτισμό.
Το αιμάτωμα και η φλεγμονή ή η μόλυνση της περιοχής είναι επίσης σπάνιες επιπλοκές οι οποίες αντιμετωπίζονται με παροχέτευση και αντιβιοτική κάλυψη αντίστοιχα.
Αν αφαιρεθούν τα ξανθελάσματα είναι δυνατό να δημιουργηθούν ξανά μετά από κάποιο χρονικό διάστημα;
Όταν τα ξανθελάσματα αντιμετωπιστούν με τη μέθοδο καταστροφής τους με κρυοπηξία ή laser το ποσοστό υποτροπής είναι περίπου 15 με 20 %. Ο λόγος είναι ότι σε αυτές τις τεχνικές δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα σίγουροι για την πλήρη καταστροφή των μορίων χοληστερίνης τα υπολείμματα των οποίων μπορεί να δράσουν σαν “εστίες” εναπόθεσης λιπιδίων στις χοληστερινικές πλάκες.
Εφαρμόζοντας τη μέθοδο που προτείνουμε για χειρουργική αφαίρεση των ξανθελασμάτων είναι εύκολο κατά την εκτέλεση της επέμβασης να γίνει επιμελής έλεγχος της περιοχής και να αφαιρεθούν σε βάθος και επί υγιών ορίων όλες οι λιπιδαιμικές πλάκες. Με αυτόν τον τρόπο είναι απίθανο να παραμείνουν μόρια χοληστερίνης στην περιοχή.
Με τη χειρουργική αφαίρεση των ξανθελασμάτων το ποσοστό υποτροπής είναι πολύ μικρό και κυμαίνεται από 1 μέχρι 5 %.
Η επέμβαση είναι πολύ καλά ανεκτή από τον ασθενή και είναι χαρακτηριστικό οτι η περιοφθαλμική περιοχή μετά την αφαίρεση των ξανθελασμάτων αφήνει πολύ καλή ποιότητα ουλών με αποτέλεσμα πολλές φορές να μη φαίνεται καν σημάδι από την επέμβαση.
Επικοινωνήστε απ’ευθείας με τον ιατρό Μιχάλη Κουτσούρη
Ο κύριος Μιχάλης Κουτσούρης διαβάζει προσωπικά κάθε μήνυμα που λαμβάνει και θα σας απαντήσει σε σύντομο χρόνο.