Σπίλοι – “κρεατοελιές”

  • Οι Σπίλοι είναι οι πιο συχνές καλοήθεις βλάβες που εμφανίζονται στο δέρμα.
  • Μπορεί να υπάρχουν κατά τη γέννηση αλλά συνήθως αναπτύσσονται κατά τις πρώτες δεκαετίες της ζωής.
  • Η εμφάνισή τους οφείλεται σε γενετική προδιάθεση αλλά πυροδοτείται μετά από πολύωρη έκθεση του δέρματος στην ηλιακή αντινοβολία και γι΄αυτό πολλαπλασιάζονται σε μεγαλύτερες ηλικίες.

 

Σπίλοι – κατηγορίες

Ανάλογα με το αν είναι απόλυτα καλοήθεις ή αν μπορούν δυνητικά να εξελιχθούν σε κακοήθεια μπορούμε να διακρίνουμε τους σπίλους σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

Ι. τους Φυσιολογικούς σπίλους ή “κρεατοελιές” ή “ελιές” και

ΙΙ. τους Δυσπλαστικούς σπίλους.

 

Φυσιολογικοί σπίλοι ή “κρεατοελιές” ή “ελιές”

  • Οι φυσιολογικοί σπίλοι έχουν ομαλό περίγραμμα και κυκλικό ή οβάλ σχήμα με σαφώς αφορισμένα όρια.
  • Εμφανίζονται σαν μικρές καφέ ή σκουρόχρωμες κηλίδες ή είναι στο χρώμα του δέρματος.
  • Συνήθως είναι επίπεδοι αλλά αρκετές φορές μπορεί και να εξέχουν μερικά χιλιοστά από την επιδερμίδα.
  • Ένας ενήλικας μέσης ηλικίας μπορεί να εμφανίζει από 10 μέχρι 20 φυσιολογικούς σπίλους.
  • Το μέγεθος τους είναι μικρότερο από 6 χιλιοστά.
  • Εμφανίζονται συνήθως σε περιοχές του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο όπως πρόσωπο, χέρια, ράχη, κνήμες.

 

Οι φυσιολογικοί σπίλοι ανάλογα με το είδος των κυττάρων του δέρματος από τα οποία προέρχονται   μπορεί να είναι:

  1. Μελανινοκυτταρικοί σπίλοι
  2. Χοριακοί σπίλοι
  3. Συνδεσμικοί σπίλοι
  4. Μεικτοί σπίλοι
  5. Σπίλοι σμηγματογόνων αδένων
  6. Σπίλοι εκκρινών αδένων
  7. Σπίλοι αποκρινών αδένων
  8. Αιμαγγειώματα
  9. Σπίλοι εξαρτημάτων του δέρματος

 

Οι πιο συχνοί είναι οι μελανινοκυτταρικοί και οι χοριακοί σπίλοι. Οι μελανινοκυτταρικοί σπίλοι έχουν σκούρο καφέ ή μελανό χρώμα και οφείλουν το όνομα τους στον μεγάλο αριθμό μελενινοκυττάρων που περιέχουν. Οι χοριακοί σπίλοι εξορμώνται από τα κύτταρα του χορίου του δέρματος και έχουν το χρώμα του δέρματος συνήθως ή ελαφρώς καφεοειδές.

 

Φυσιολογικοί σπίλοι ή “ελιές” – είναι επικίνδυνοι;

Οι φυσιολογικοί σπίλοι είναι ασυμπτωματικές βλάβες του δέρματος. Έχουν σταθερή μορφολογία και δεν αλλάζουν τα χαρακτηριστικά τους με το χρόνο.

Από μόνοι τους δεν είναι απειλητικοί για την υγεία, υπάρχει όμως το ενδεχόμενο να εξαλλαγούν σε δυσπλαστικούς σπίλους που μπορεί να οδηγήσουν σε κακόηθες μελάνωμα. Το κακόηθες μελάνωμα είναι επικίνδυνο για τη ζωή.

Όταν κάποιος παρατηρεί να αλλάζει η μορφή ενός σπίλου ως προς το μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα ή την σύσταση θα πρέπει να επισκέπτεται τον Ιατρό.

Αν υπάρχει υποψία μετατροπής ενός σπίλου σε δυσπλαστικό ή μελάνωμα τότε πρέπει οπωσδήποτε να αφαιρείται χειρουργικά για προληπτικούς ή θεραπευτικούς λόγους.

 

Δυσπλαστικοί σπίλοι – τι είναι;

Οι Δυσπλαστικοί σπίλοι ονομάζονται αλλιώς και άτυποι σπίλοι. Είναι βλάβες του δέρματος οι οποίες μοιάζουν πολύ με μελάνωμα αλλά δεν είναι μελάνωμα. Αναπτύσσονται σε ποσοστό 5-12% σε άτομα της λευκής φυλής.

Σήμερα πιστεύουμε ότι είναι προκαρκινωματώδεις καταστάσεις αφού μπορεί σε βάθος χρόνου να εξελιχθούν σε μελάνωμα.

Σε αντίθεση με τους φυσιολογικούς σπίλους συνήθως είναι ασύμμετροι με ακανόνιστο σχήμα και ανώμαλα όρια.

Το μέγεθος τους είναι μεγαλύτερο από 6 χιλιοστά και συχνά παρουσιάζουν διχρωμία ή  ποικιλοχρωμία με έντονα στοιχεία μαύρου, καφέ και κοκκινωπού χρώματος.

Συνήθως εντοπίζονται στη ράχη, το στήθος , την κοιλιά και τα άκρα δηλαδή σε περιοχές του σώματος που δεν τις βλέπει ο ήλιος. Ωστόσο αν εκτίθενται στον ήλιο πιστεύουμε ότι η εξαλλαγή σε μελάνωμα είναι πιο πιθανή.

 

Δυσπλαστικοί σπίλοι – είναι επικίνδυνοι;

Ναι. Είναι επικίνδυνοι.

Όσο περισσότερους δυσπλαστικούς σπίλους έχει κάποιος στο δέρμα του τόσο περισσότερο κινδυνεύει να εμφανίσει κακόηθες μελάνωμα. Αν κάποιος έχει περισσότερους από 50 απλούς σπίλους και υπάρχει ιστορικό μελανώματος στην οικογένεια τότε κινδυνεύει πολύ περισσότερο να εμφανίσει δυσπλαστικούς σπίλους και εξ αυτών κακόηθες μελάνωμα σε σχέση με το λοιπό πληθυσμό.

 

Το σύνδρομο των δυσπλαστικών (άτυπων) σπίλων

Άτομα που εμφανίζουν:

  1. έναν ή περισσότερους σπίλους μεγαλύτερους από 8 χιλιοστά
  2. περισσότερους από 50 σπίλους
  3. έναν ή περισσότερους δυσπλαστικούς σπίλους

έχουν υψηλό ενδεχόμενο να εμφανίσουν κακόηθες μελάνωμα σε κάποια φάση της ζωής τους σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.

 

Δυσπλαστικοί σπίλοι – συμβουλές πρόληψης

Αν υπάρχει ισχυρή υποψία ότι κάποιος παρουσιάζει ύποπτους δυσπλαστικούς σπίλους τότε θα πρέπει να αφαιρέσουμε τους σπίλους και να κάνουμε βιοψία. Αν αποδειχθεί οι σπίλοι είναι δυσπλαστικοί τότε ο ασθενής θα πρέπει:

  1. να κάνει αυτοέλεγχο περιοδικά
  2. να εξετάζεται απο ιατρό κάθε 6 ή 12 μήνες
  3. να γίνει χαρτογράφηση των υπόλοιπων σπίλων
  4. να αφαιρείται όποιος επιπλέον ύποπτος σπίλος εμφανισθεί στο μέλλον
  5. να αποφεύγει την έκθεση στον ήλιο
  6. να χρησιμοποιεί καθημερινά αντιηλιακό πολλές φορές την ημέρα
  7. να αποφεύγει την ηλιοθεραπεία και το τεχνητό μαύρισμα (solarium).

 

 

Σπίλοι – πότε ο ασθενής πηγαίνει στον Ιατρό

Ένας ασθενής επισκέπτεται τον Ιατρό για να αφαιρέσει κάποιον σπίλο είτε για λόγους Αισθητικής είτε αν ο σπίλος είναι ύποπτος.

Αν ο σπίλος είναι βαθυχρωματικός ή εξέχει από το δέρμα τότε  προτιμάμαμε από αισθητικής άποψης να τον αφαιρέσουμε αφού το σημάδι από την επέμβαση είναι σχεδόν αόρατο στις περισσότερες περιπτώσεις.

Από την άλλη αν ένας σπίλος είναι ύποπτος για εξαλλαγή σε κακοήθεια επίσης αυτός είναι ένας λόγος επίσκεψης στον Ιατρό.

   

 

Πότε ένας σπίλος θεωρείται ύποπτος;

Ύποπτος θεωρείται ένας σπίλος όταν ανησυχούμε μήπως είναι ή μήπως εξελιχθεί σε κακόηθες μελάνωμα. Αυτό συμβαίνει αν ένας σπίλος:

  1. είναι πολύ βαθυχρωματικός δηλαδή έχει σκούρο καφέ, μπλε ή μαύρο χρώμα
  2. παρουσιάζει ασυμμετρία
  • φέρει μπλέ, κόκκινες ή λευκές περιοχές
  1. εντοπίζεται σε παλάμες ή πέλματα
  2. έχει φαγούρα (κνησμό)
  3. πονάει
  • αιμορραγεί
  • εμφανίζει έλκος ή οροροή
  1. εμφανίζει οίδημα ή κρούστες
  2. ΑΛΛΑΖΕΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ.

 

Σπίλοι – χειρουργική αφαίρεση και ιστολογικός έλεγχος / βιοψία

Πάντοτε όταν αφαιρούμε έναν σπίλο ή ένα ογκίδιο δέρματος αποστέλλουμε το χειρουργικο παρασκεύασμα για βιοψία και “δεν το πετάμε στον κουβά”.

Έχει κρίσιμη σημασία για την υγεία του ασθενούς να αποσαφηνίσουμε αν ο σπίλος είναι φυσιολογικός, δυσπλαστικός, μελάνωμα ή οτιδήποτε άλλο.

Ανάλογα με την απάντηση της βιοψίας μπορούμε να κατευθύνουμε τη θεραπεία και να προβλέψουμε την πρόγνωση  του περιστατικού.

 

Σπίλοι – πρόληψη / πρόγνωση

Όσον αφορά τους Φυσιολογικούς σπίλους δεν υπάρχει καμία ανησυχία. Αν δηλαδή ένας σπίλος έχει ομαλό περίγραμμα, είναι μικρότερος από 6mm, έχει καφεοειδές χρώμα κλπ  τότε δεν υπάρχει λόγος να τον αφαιρέσουμε παρά μόνο από πλευράς Αισθητικής.

Από την άλλη αν κάποιος πάσχει από το σύνδρομο των άτυπων ή δυσπλαστικών σπίλων ή έχει πολλούς σπίλους στο δέρμα του τότε θα πρέπει να γίνεται τακτικός δερματολογικός έλεγχος και χαρτογράφηση των σπίλων.

Αν κάποιος ή κάποιοι από τους υπό εξέταση σπίλους έχει στοιχεία δυσπλαστικά τότε όσο πιο σύντομα τους αφαιρέσουμε τόσο περισσότερο ασφαλείς είμαστε όσον αφορά την πρόληψη για να μην εξαλλαγούν σε κακόηθες μελάνωμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις μιλάμε για πλήρη ίαση αφού όταν αφαιρεθεί ο σπίλος δεν μπορεί να γίνει μελάνωμα.

 

 

Σπίλοι – τι πρέπει να έχουμε υπόψιν μας

Πολλές φορές οι ασθενείς βλέπουν να αλλάζουν τα χαρακτηριστικά ενός  ύποπτου για κακοήθεια σπίλου, φοβούνται  και αναβάλλουν να πάνε στον Ιατρό.

Υπάρχει ένας “αστικός μύθος”  που λέει ότι “αν βγάλεις την ελιά που μεγαλώνει ή μαυρίζει τότε θα πάθεις κάτι κακό και θα πεθάνεις. Η ελιά θα φύγει και θα πάει αλλού…”

Αυτό είναι ΤΕΛΕΙΩΣ ΛΑΘΟΣ .Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει:

Δεν κινδυνεύεις αν θα αφαιρέσεις τον ύποπτο σπίλο. Κινδυνεύεις να χάσεις τη ζωή σου αν ο ύποπτος αυτός σπίλος είναι δυσπλαστικός ή μελάνωμα και δεν τον αφαιρέσεις έγκαιρα. Αν καθυστερήσεις και ο σπίλος τελικά είναι μελάνωμα τότε μπορεί να δώσει μεταστάσεις και να γίνει θανατηφόρο.

Σε αντίθετη περίπτωση αν τον ύποπτο σπίλο τον εξετάσει ο Ιατρός και τον αφαιρέσει έγκαιρα χειρουργικά τότε μιλάμε για ΙΑΣΗ ακόμη και αν η βλάβη είναι κακόηθες μελάνωμα σε αρχικό στάδιο.

Όταν ο ασθενής καθυστερήσει να πάει στον Ιατρό για να γίνει έλεγχος του ύποπτου σπίλου χάνει πολύτιμο χρόνο. Σε αυτόν τον χρόνο ο δυσπλαστικός σπίλος μπορεί να γίνει μελάνωμα ή το αρχόμενο μελάνωμα να χειροτερεύσει.

Γι αυτό είναι ζωτικής σημασίας σε περίπτωση ύποπτων σπίλων να γίνεται άμεση εξέταση από δερματολόγο ή Πλαστικό Χειρουργό δηλαδή από Ιατρούς που ασχολούνται αποκλειστικά με νοσήματα δέρματος, έχουν την κατάλληλη εμπειρία και μπορούν να δώσουν τη σωστότερη λύση.